nguồn: New York Times,
biên dịch: Takya Đỗ,
 |
| Quần áo thể thao giống như bộ trang phục năm 1952 này của Claire McCardell đã được thiết kế cho lối sống Mỹ năng động, ít trang trọng hơn. |
Trong cuốn “Empresses of Seventh Avenue” (“Những nữ hoàng của Đại lộ Thời trang”), nhà văn chuyên viết về thời trang Nancy MacDonell kể câu chuyện về những người phụ nữ New York đã tạo ra phong cách hiện đại.
“Thanh lịch nghĩa là biết cự tuyệt”, Coco Chanel được cho là đã nói thế. Pierre Balmain nhắc nhở khách hàng của mình rằng “Khắt khe, luôn khắt khe”, trong khi Karl Lagerfeld chỉ rõ, khi nhằm vào những người không khắt khe, rằng: “Quần nỉ bo gấu là dấu hiệu của sự thất bại”. Thế còn Sonia Rykiel thì sao? “Làm sao bạn có thể sống cuộc sống thời thượng nếu không mang giày cao gót?”
Uy quyền của các nhà thiết kế thời trang vĩ đại của Pháp từ lâu không chỉ nằm ở những sáng tạo quyến rũ mà còn ở những tuyên ngôn giáo điều của họ thường hay được người ta trích dẫn. Và trong khi phản ánh sự đánh đồng mặc nhiên của người Pháp giữa cái đẹp với sự chịu đựng, những tuyên ngôn này đồng thời cho rằng kỷ luật – thậm chí là khó chịu – là điều kiện tiên quyết tất yếu của phong cách thanh lịch.
May mắn làm sao cho những ai trong số chúng ta nghiện quần áo nỉ và giày đế bằng vì các nhân vật nữ chính trong cuốn sách mới rất hấp dẫn của Nancy MacDonell là “Empresses of Seventh Avenue: World War II, New York City, and the Birth of American Fashion” (“Những nữ hoàng của Đại lộ Thời trang: Thế chiến II, Thành phố New York và Sự ra đời của Thời trang Mỹ”) đã ra mắt và giải phóng phụ nữ Mỹ khỏi sự chuyên chế của phong cách thời trang đẳng cấp của Pháp.
Trước Thế chiến II, sự chuyên chế đó là toàn trị ở New York, nơi là trung tâm thương mại hàng may mặc của Mỹ, cũng như ở Paris, nơi ra đời và là kinh đô ngành thời trang cao cấp của Pháp. Ngành này của Pháp đã cung cấp (và vẫn đang cung cấp) những tác phẩm thời trang lộng lẫy được chế tạo công phu, đắt đến chóng mặt và chủ yếu là lễ phục được thửa riêng cho nhóm khách hàng tinh hoa chỉ gồm vài trăm người trên toàn thế giới. Nhưng nó cũng là nguồn cảm hứng cho các bản sao thời trang cao cấp được sản xuất hàng loạt đã thống trị thị trường trang phục nữ ở Mỹ sau khi Thế chiến I chấm dứt.
Theo nhận xét của MacDonell, điều này chẳng mấy quan trọng đối với những nhà quản lý ngành may mặc ở Mỹ khi “những người phụ nữ đặt mua cả tủ quần áo từ các hãng thời trang cao cấp sống một cuộc sống hoàn toàn khác, với những nhu cầu hoàn toàn khác, so với những phụ nữ mua sắm quần áo may sẵn với ngân sách hạn hẹp”. Nó cũng chẳng khiến họ quan ngại về việc chiếc váy mà một nữ hầu tước mặc đến “những cuộc đua ngựa ở Auteuil” – một phụ nữ với ngân sách không giới hạn, có đầy tớ và “được miễn trừ khỏi những mối lo lắng thường nhật như công việc” – không có ý nghĩa gì mấy đối với “một nhân viên đánh máy ở Brooklyn” đang trên đường đến đảo Coney. Vậy là, cho đến khi lịch sử can thiệp vào, ngành may mặc Mỹ đã nhồi cho các nữ khách hàng những món quần áo đều đều vô vị mà họ không muốn hoặc không cần, gợi ý cho nhà thiết kế người Mỹ Elizabeth Hawes đặt ra một châm ngôn đáng nhớ của bà hồi năm 1938: “Thời trang là món rau chân vịt [nhạt nhẽo]."
Cách mà Hawes và một số phụ nữ Mỹ có tư duy tiến bộ khác làm cho đồng bào của họ dần từ bỏ trang phục màu xanh lá là câu chuyện đặc sắc mà MacDonell, nhà báo giữ chuyên mục thời trang của tờ The Wall Street Journal, kể lại bằng giọng văn sống động và những tình tiết lịch sử phong phú. Sự kiện mở đầu là cuộc xâm lược Paris của Đế chế Thứ Ba vào tháng 6 năm 1940, và tiếp theo sau đó việc thành phố này bị Đức Quốc xã chiếm đóng bốn năm liền. Thời kỳ này là thời kỳ đen tối đối với các nhà thiết kế thời trang Pháp, những người buộc phải đóng cửa các hãng thời trang của mình hoặc phải may đồ cho vợ một tên sĩ quan Đức Quốc xã thỉnh thoảng mới ghé thăm.
Sự kiện này cũng dẫn đến lệnh cấm vận đối với hàng xuất khẩu từ Paris đi Mỹ và các phóng viên Mỹ ở Paris: hai nguồn mà ngành may mặc của Mỹ trước đây dựa vào để tạo ra hàng nhái. Năm 1940, sự kiện Paris thất thủ dường như báo hiệu sự cáo chung của “thời trang” ở Mỹ, cho đến khi một nhóm những người có ý tưởng táo bạo ở New York phát triển giải pháp thay thế của-nhà-trồng-được hấp dẫn khó cưỡng: “thứ quần áo thoải mái, dễ mặc, tiện lợi, hầu như tùy tiện, có thể mặc được cho nhiều mục đích khác nhau”, được đặc trưng bởi “sự thanh lịch không giả tạo”. Thứ quần áo này đã tạo nên nền tảng của một thể loại hoàn toàn mới, rất Mỹ, được gọi là trang phục thể thao. Được lan tỏa trên quy mô lớn nhờ năng lực sản xuất hùng mạnh của Đại lộ Thời trang (Seventh Avenue), nó nhanh chóng cách mạng hóa trang phục của phụ nữ.
Những nhà thiết kế dẫn đầu cuộc cách mạng này là Hawes và Claire McCardell, một người cũng là nhà tiên phong về trang phục thể thao như bà, nhưng như MacDonell nhấn mạnh, họ đã nhận được sự hỗ trợ cốt yếu từ những nhân vật có tầm nhìn xa trông rộng giống họ trong nhiều lĩnh vực liên quan. Các nhân vật khác trong dàn toàn phụ nữ và đa dạng của bà gồm từ những biên tập viên tạp chí như Carmel Snow và Diana Vreeland, những người đấu tranh không mệt mỏi vì xu hướng thẩm mỹ mới “đơn giản hơn, phong cách hơn và đỡ rườm rà hơn”, cho đến các phóng viên thời trang như Virginia Pope và Lois Long, cả hai đều là “những người ủng hộ thời trang Mỹ rất trung thành.” Chúng ta sẽ gặp những nhà bán lẻ sáng tạo như Dorothy Shaver của chuỗi cửa hàng bách hóa Lord & Taylor, người phụ nữ đầu tiên ở Mỹ kiếm được mức lương sáu con số, và những chuyên gia PR sáng tạo như Eleanor Lambert, người phát minh ra Danh sách mặc đẹp nhất quốc tế và Lễ hội thời trang Met Gala.
Chỉ trong vòng vài năm, những người phụ nữ này đã tạo dựng nên ngành thời trang Mỹ như ngày nay chúng ta vẫn biết về nó. Ít hình thức và cầu kỳ, nó vẫn là thành trì của phong cách thanh lịch thoải mái, phóng khoáng, hoàn toàn hiện đại, và mặc dù đã phát triển thành một ngành kinh doanh hàng tỷ đô-la, nó vẫn hoạt động trên nguyên tắc rằng thời trang có thể “vừa đẹp đẽ vừa dân chủ”.
Việc những người phụ nữ đằng sau câu chuyện thành công vĩ đại này đến nay hầu hết bị lãng quên là một sai sót mà MacDonell đã sửa lại với sự nhiệt tình và, tôi dám nói rằng, sự thanh lịch – đơn giản là cự tuyệt cái tiền đề đã lỗi thời rằng người Pháp là “những quan tòa duy nhất khả dĩ về phong cách”.
EMPRESSES OF SEVENTH AVENUE: World War II, New York City, and the Birth of American Fashion | By Nancy MacDonell | St. Martin’s | 358 pp. | $32
Caroline Weber, a professor of French and comparative literature at Barnard College and Columbia University, is a frequent contributor to the Book Review.
How America Won the Fashion War (or, at Least, the Sweatpants Battle)
https://www.nytimes.com/2024/09/01/books/review/nancy-macdonell-empresses-of-seventh-avenue.html
No comments:
Post a Comment